Wacław Tuwalski 1909-1995
WACŁAW JÓZEF TUWALSKI
urodził się 18 września 1909 roku. w Pogorzeli k. Mińska
Mazowieckiego, w rodzinie chłopskiej. Do szkoły powszechnej
uczęszczał w Pogorzeli, a w 1923 r. rozpoczął naukę w
Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim w Siennicy. W latach
1945-1947 ukończył Studium Zagadnień Społecznych i Gospodarczych
Wsi na KUL, w 1961 r. - Studium Nauczycielskie w Lublinie.
Pracę pedagogiczną rozpoczął
w 1928 r. Tchórzewie, a w 1932 r. przeniósł się do Woli
Osowińskiej, gdzie zamieszkał, kierował miejscową szkołą do
1973 r. i aktywnie działał do końca życia. Był animatorem
kultury i nieustannym organizatorem. W 1934 r. założył Koło
Absolwentów Szkoły Powszechnej, które po roku przekształciło się
w ZMW „Siew”, skupiający ponad 80 osób. W ramach tej
organizacji prowadził zespół folklorystyczny. Aktywizował
działalność Spółdzielni Spożywców „Wolanka”, Kółka
Rolniczego i Koła Gospodyń Wiejskich.
W czasie wojny współtworzył
struktury BCh, pełnił funkcję komendanta obwodu łukowskiego. Od
1943 r. poszukiwany przez Niemców, musiał się ukrywać. Po
zakończeniu działań wojennych zabiegał o utworzenie w Woli
Osowińskiej Uniwersytetu Ludowego. Starał się wraz z młodzieżą
nie dopuścić do grabieży takich obiektów, jak: młyn, gorzelnia,
biura i sklepy Spółdzielni „Wolanka”. W 1955r. zorganizował
Bibliotekę Publiczną, a w 1956 r. - pierwszą na wsi w woj.
lubelskim Spółdzielnię Zdrowia. W 1960 r. w wyniku jego starań
rozpoczęła działalność Szkoła Przysposobienia Rolniczego
(obecnie Zespół Szkół Rolniczych). Kolejne lata zaowocowały
następnymi organizacjami: w 1977 r. założył Towarzystwo
Regionalne, a w 1980. NSZZ Solidarność Rolników Indywidualnych.
W dużej mierze to dzięki
jego inspiracji i usilnym staraniom, dla potrzeb Woli Osowińskiej i
okolic wzniesionych zostało wiele obiektów: w 1935 r. całkowicie
społecznie budynek szkolny wraz ze świetlicą dla młodzieży
(obecnie siedziba muzeum), zaraz po wojnie sklepy i biuro Spółdzielni
„Wolanka”, w latach. 1960-1970 remiza strażacka, dwa budynki dla
Spółdzielni Zdrowia, apteka; utwardzono wiele kilometrów dróg i
powiększono siedzibę Szkoły Rolniczej.
Był propagatorem kultury
ludowej. Zorganizował Muzeum Regionalne. Opracował w formie
scenicznej i książkowej Wesele
sprzed 100 lat i Historię wsi Wola Osowińska,, a w formie
broszur wiersze
ludowe, legendy i podania oraz referaty programowe.
Uhonorowany
wieloma odznaczeniami i nagrodami, m.in.:
Złotym Krzyżem Zasługi
(1965),
Krzyżem Oficerskim Orderu
Odrodzenia Polski (1973),
Zasłużony Działacz Kultury
(1977),
Złotą Honorową Odznaką
ZMW,
Złotą Odznaką ZNP (1965),
Nagrodą im. Z. Klukowskiego
(za działalność regionalistyczną).
Zmarł
19 marca 1995 roku, spoczywa na cmentarzu w Woli Osowińskiej